İkinci Dünya Savaşı Sırasında İtalya

Alman ordularının beklenmedik bir süratle Fransa’nın kuzeyini işgal edip, Haziran 1940’da Paris’i açık şehir ilan etmelerinden cesaret alıp, savaşın uzun sürmeyeceğini hisseden Faşist lider Benito Mussolini (1883-1945) Fransa ile İngiltere’ye savaş ilan ederek 2. Dünya Savaşına dâhil olmuştur. Mussolini’nin öncelikli hedefi İngiltere ve Fransa’nın Kuzey Afrika’daki kolonilerini ele geçirmek olmuştur. Faşist İtalya, 1940-1944 arasında İkinci Dünya Savaşı yıllarında gösterdiği kötü askeri performans sebebiyle sıkça eleştirilmiş hatta alaya alınmıştır.  İtalyanların başarısız Yunanistan ve Kuzey Afrika kampanyaları 70 yıldır espri malzemesi yapılmakla birlikte İtalyan güçlerinin başarılı olduğu ve cesurca savaştığı örnekler de bulunduğudnan İtalyan ordusunun zayıf düşüp teslim olduğu fikri tam olarak doğru değildir. Çoğu yazar İtalyan ordusunun modern silahların yanı sıra motivasyon ve iyi komutanlardan da mahrum olmasını başarısızlığın başlıca sebepleri olarak göstermektedir.

İtalyan Başarısızlığının Sebepleri

Almanya 1939’da Polonya’yı işgal edip yeni bir dünya savaşının kapısını araladığında İtalyan ordusu hiçbir şekilde bir istila

savaşına hazır olmamasına rağmen Mussolini Avrupa haritasının yeniden çizilmesi sırasında İtalya’nın gücünün üzerinde pay alabileceğini hayal etmiştir.

Kötü Silahlar

Bu dönemde İtalya’nın askeri-sanayi gücü İngiltere, Fransa ve Almanya ile kıyaslanamayacak denli düşük olmasının yanı sıra ihtiyaç duyulan ölçekte silah, mühimmat, topçu, tank ve kamyon üretmeye de hazır değildi. İtalyan topçusu az sayıda yeni model topun yanı sıra büyük ölçekte geçen savaştan arta kalan topları kullanıyordu, hafif zırhlı araçlar ve

tanketler dışında modern tanklar neredeyse mevcut değildi. İtalya’nın seri üretime yönelik endüstriyel güce sahip olmamasından ötürü modern araçlar üretilmeye çalışılmışsa da rakiplerine fark yaratmak için geç kalınmıştı. İtalyan hava gücü kâğıt üzerinde iyi olmakla birlikte birkaç bin uçağın çoğu eski olup, üretilen az sayıdaki modern uçak ise müttefiklerinki ile baş edebilecek güçte değildi.  Bunların üstüne bir de Regia Aeronautica’nın Etiyopya’nın fethi sırasında zehirli gaz kullanması İtalya’nın uluslararası prestijini dibe indirmişti.

Zayıf Liderlik

1. Dünya Savaşı’nın başlangıcında yer alan tüm büyük askeri güçler arasında İtalya en kötü komuta düzeyine sahip olup, terfiler askeri yeterliliklere göre değil Mussolini’ye sadakat ölçüsünde gerçekleştiği için, çok sayıda yetenekli general işinden olmuş ya da pasif görevlere verilmişti. Etiyopya Kasabı lakabıyla anılacak Rodolfo Graziani gibi yeteneksiz ama sadık adamlar kazanamayacaklarını bildikleri savaşlarda bile Duce’yi memnun etmek için İtalyan kanını hesapsızca harcamaktan çekinmiyorlardı. Mussolini’ye karşı çıkan, onun kararlarını veya Faşizmi sorgulayan herkez hapse (confino) ya da Somali’ye sürgüne gönderilmekteydi. İtalyan donanması ise savaş boyunca neredeyse yerinden kımıldamamıştı. Bununla birlikte kötü yönetilen İtalyan birlikleri Alman kuvvetleriyle birlikte ya da Alman ordusu komutasında kullanıldığında çok daha iyi savaştılar. Hitler’in Rusya’yı işgaline (Barbarossa Operasyonu) katılan İtalyan güçleri özellikle İtalyan Alpini (dağ birliklerinin) kolordusu ve Voloire (atlı topçu) alaylarının başarıları Ruslarca bile takdir edilmiştir. Benzer şekilde felakete dönüşen Yunanistan’ı ele geçirme macerasında Arnavutluk’a geri çekilen İtalyan birlikleri Almanların Yunanistan’ı ele geçirmesinin ardından Yunanistan’da daha iyi savaşmıştır.

Motivasyon Eksikliği

Faşistler dışında İtalyan halkı savaşa ve Mussolini’nin Akdeniz’i fethetme hayallerine karşı ilgisizdi. İtalyan askerleri Yunanistan’ın işgali sırasında vatanları için ölmeye hazır askerlerin şiddetli direnişiyle karşılaştığında neden savaştıkları konusunda net bir fikri yoktu.  Bir İtalyan savaş gazisinin savaş sonrasında kendilerini korkakça savaşmakla suçlayanlara karşı ‘İtalyanlar savaş kazanılsa bile her şeyi Almanya’nın eline geçeceğini görüyordu. Neden bir hiç için savaşalım ki? Bu korkaklık değil, akıllıca davranmaktı”sözü İtalyan birliklerinin cephedeki ruh halini gözler önüne sermekteydi.

İtalyan Ordusunun Savaştığı Cepheler

Fransa’ya Saldırı

İtalyanlar savaş ilanının hemen ardından ilk saldırılarını Haziran 1940’da Fransa’ya

yapmış olsalar da Alp dağları sınırında durmuş, aynı ay içinde Fransa Almanya’ya teslim olmasının ardından da İtalyan-Fransız sınırında birkaç Fransız bölgesini ele geçirmişti. Kasım 1942’de, İtalyan ordusu Güneydoğu Fransa ve Korsika’yı istila etmekle kalmamış, Rhone Nehri’nin doğu tarafında bir İtalyan askeri yönetimi kurulmuştu.

Kuzey Afrika Saldırısı

İtalya, Kuzey Afrika’da hiçbir askeri başarı elde edememişti. İtalya’nın savaş ilanından bir hafta sonra İngilizler, Libya’daki Fort Capuzzo’yu ele geçirmiş, İtalyanlar sürekli geri çekilmek zorunda kalmışsa da daha iyi donanımlı ve daha iyi yönetilen Alman birliklerinin yardıma gelmesiyle Kuzey Afrika’da bir süre daha tutunabilmişlerdi.

Britanya Savaşı

Mussolini, Britanya Savaşı sırasında Alman saldırısını desteklemek için İtalyan Kraliyet Hava Kuvvetleri’nden (La Regia Aeronautica) İngiltere Savaşı’na katılmak üzere CAI, il Corpo Aereo Italiano veya İtalyan Hava Birlikleri olarak anılan bir kışım uçağını 1940’da Belçika’ya göndermişti. İtalyan Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan uçakların eski, donanımlarının ise İngiliz ve Alman uçaklarıyla uyuşmaması İtalya’nın bu alanda da başarı göstermesini engellemiştir.

Doğu Afrika Savaşları

İtalyanlar 1940 Haziran ayında Eritre, Somali ve Etiyopya gibi sömürgeleri üzerinden Doğu Afrika harekâtını başlatmış olup, bölgenin yerli kabilelerini de askeri amaçla İtalyan askerleriyle birlikte kullanmıştır. İtalyanlar önce Kenya ve Sudan’a saldıran İtalyanlar Ağustos ayında Somali’de ilerlemişse de birkaç içinde İngiliz güçleri tarafından geri çekilmeye zorlanmışlardır.

Balkanlarda Savaş

İtalya’nın savaş ilanından çok önce Arnavutluk’a ilgi göstermiş hatta 1939’un başında dünyanın dikkati Alman ordusunun Çekoslovakya’ya girmesine odaklanmışken, İtalyan askeri birlikleri Nisan ayında Arnavutluk’a saldırmış, sıkı direniş görmelerine rağmen ülkenin kontrolünü ele geçirmeyi başarmıştır.

İtalya’nın İşgali

Temmuz 1943’te İngiliz ve Amerikan birlikleri Husky Operasyonu adını verdikleri bir plan neticesinde Sicilya’ya saldırınca Alman birlikleri hızla adaya İtalyan savunmasına yardıma gitmiştir. Sicilya’yı müttefikler ele geçirirken İtalyan ve Alman kuvvetlerinin büyük bölümü anakaraya emniyetle çekilmeyi başarmıştır. Aynı ay Müttefiklerin Roma’ya yaptığı hava saldırısı kentte büyük tahribat yaratmanın ötesinde savaşa zaten gönüllü olmayan İtalyan halkının moralini bozarak ülkelerinin savaş çabalarına daha az destek vermelerine sebep olmuştur. Mussolini aynı ay içinde Büyük Faşizm Konseyi tarafından devirilmiş, Kral III. Victor Emmanuel ile Pietro Badoglio iktidarı ele geçirmiştir. Puglia’da bulunan İtalyan Kraliyet hükümeti, açlık ve sefalet içinde kıvranan ülkenin kuzeyine hâkim olan ve Almanlarla işbirliğine devam eden Salò Faşist Cumhuriyetinden farklı olarak savaşa son vermek için müttefiklerle gizli görüşmeler başlatmıştır. Eylül 1943’te İtalya hükümeti ile Sicilya’daki Fairfield Kampındaki müttefikler arasında gizlice bir ateşkes anlaşması imzalanmış, birkaç gün sonra da ilan edilmiştir.

1. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale saldırısının ateşli taraftarı olup da yaşadığı hezimete rağmen Güney Avrupa ülkelerini askeri ve siyasi açıdan zayıf gören Winston Churchill, kıtanın yumuşak karnı olarak İtalya’yı görmekteydi. Bununla birlikte engebeli arıza sebebiyle savunma için mükemmel pozisyonlara sahip olan İtalyan birlikleri zayıf ve görece eski donanımlarına rağmen ülkelerini savunurken kolay yenilir lokma olmadıklarını kanıtladılar. Müttefiklerin İtalya’daki kesin zaferi 1945 İlkbaharına dek gerçekleşmemiş, Müttefik Birliklerinin büyük direniş gördükleri Gotik çok geç aşabilmesi Alman birliklerinin İtalya topraklarında teslim olmasına ve 2. Dünya Savaşının İtalya için bitmesine sebep olmuştur.